Kaart (cartografie) - Satu Mare (stad) (Municipiul Satu Mare)

Satu Mare (Hongaars: Szatmárnémeti; Duits: Sathmar; Jiddisch: Satmar) is een stad in het noordwesten van Roemenië met 102.411 inwoners. De stad ligt in de landstreek Maramureș aan de Someș op korte afstand van de grens met Hongarije (13 km) en Oekraïne (27 km). De stad is de hoofdstad van het district (judeţ) Satu Mare en is een belangrijk spoorwegknooppunt. De stad heeft een belangrijke Hongaarse minderheid (35.441 personen) en is zetel van een rooms-katholieke bisschop. Tot de Tweede Wereldoorlog telde de stad ook een groot aantal Joden: Satu Mare is de bakermat van de chassidische satmarbeweging.

Satu Mare ligt historisch in het overgangsgebied tussen Hongarije en Zevenburgen (Transsylvanië), dat in de Oudheid ook wel bekend was als het Partium. De Hongaarse naam bestaat uit twee elementen Szatmár + Németi. Deze Hongaarse naam verwijst naar de twee stadsdelen. Szatmár' of Szatmár als naam kent haar oorsprong volgens bronnen als 'Zoutmarkt' of 'Salzmarkt' dat in de loop der eeuwen verbasterde naar Sathmar, Nemeti verwijst naar Duitse kolonisten die in dat stadsdeel woonden. Zij werden in de 19de eeuw verhongaarst; hun eigen taal werd Sathmarisch genoemd. In 1715 werden beide nederzettingen aan weerszijden van de rivier de Someș - Szatmár (Roemeens: Satu Mare) en Németi (Roemeens: Mintiu) - samengevoegd en bij die gelegenheid kreeg Szatmár Németi de status van Hongaarse koninklijke vrijstad.

Satu Mare wordt voor het eerst in het jaar 1150 genoemd onder de naam Zothmar (naar: Zoutmarkt). Vermoedelijk waren de eerste Duitse bewoners afkomstig uit de lage landen. In 1241 maakten de Mongolen de stad met de grond gelijk, de burcht werd in dat jaar verwoest. In 1264 kreeg de stad diverse rechten waaronder het recht een eigen rechter te kiezen van koning Stefanus V van Hongarije. In 1310 werden de stedelijke rechten opnieuw bevestigd door koning Karel I Robert van Hongarije. In 1543 werd de stad geschonken aan de broers Adrás, Krisztóf en István van het adellijke geslacht Báthory. Onder het bewind van deze familie werd de bedding van de rivier de Someș zo verlegd dat de stad en haar burcht op een riviereiland kwamen te liggen en nog beter verdedigbaar werden. In 1460 kwam de stad weer in koninklijk bezit. De stad werd in 1661 door de Turken verwoest en ingenomen. In 1711 waren de Turken verdreven maar moest de Hongaarse adel gedwongen worden het Habsburgse gezag te erkennen in de Vrede van Szatmár, die een einde maakte aan de opstand van de Hongaren onder Ferenc II Rákóczi. Geheel Transsylvanië werd toen een Oostenrijkse provincie. In 1866 werd sat een Hongaarse provincie en tot aan het einde van de Eerste Wereldoorlog bleven de stad en de provincie deel uitmaken van Hongarije, daarna werden zij in 1920 Roemeens.